Hiperbola w literaturze i matematyce – co mają ze sobą wspólnego?

Słowo „hiperbola” jest znanym słowem. Mówimy o nim w kontekście języka polskiego, ale i również matematyki. Trzeba powiedzieć, że choć mają to samo znaczenie, to jednak inaczej je rozumiemy. Warto przybliżyć się temu rozróżnieniu, bo jest ciekawe, a dodatkowo ubogaci to naszą wiedzę na temat języka polskiego. Aby się dowiedzieć o tym więcej, zachęcamy do przeczytania poniższego artykułu.

Hiperbola w matematyce

Wspomnieliśmy we wstępie, że hiperbola występuje w matematyce. Należy jej szukać w dziale funkcji, w których to znajdziemy możliwość wyrażenia wyników działań za pomocą wykresów. Możemy ją wyrazić na 2 sposoby: wtedy gdy x>0 i x<0. Wygląda w formie litery U, natomiast w przypadku wyrażenia, w którym x jest mniejsze od 0 jest to odwrotny wykres. Do narysowania takich hiperboli potrzebujemy układu osi współrzędnych X,Y. Mogłoby się wydawać, że jest to dość trudne, ale jednak jest to jeden z prostszych działów „królowej nauk” jaką jest matematyka.

Takie graficzne przedstawienie wyników działania oddziałuje na wyobraźnię i może nam sugerować, że widzimy lustrzane odbicie danej hiperboli. Dwa symetrycznie ułożone ramiona rozkładające się wzdłuż osi robią duże wrażenie na odbiorcach.

Hiperbola w języku polskim

Mogłoby się wydawać, że skoro hiperbola jest zjawiskiem matematycznym, to raczej nie można jej odnieść do języka polskiego. Okazuje się jednak, że jest to jak najbardziej realne. Polega na ona na tym, że nadaje się jakiemuś zjawisku cechy, których ono wcale nie posiada. Świat postrzegamy za pomocą receptorów węchu, słuchu, wzroku czy dotyku i można powiedzieć, że nie da się inaczej tego zrobić.

Stosowanie hiperboli okazuje się wtedy, kiedy chcemy wyrazić zjawisko przekraczające nasze rozumowanie. Przykładem tego będzie zwrot „bielsze niż śnieg”. Wiemy dokładnie, że nie ma rzeczy bielszych od białego puchu, który spada z nieba, a jednak jest to możliwe. Podobnie jest w przypadku zwrotu „umrzeć z nudów”. Nie jest to co prawda bezpośrednia przyczyna zgonów, ale jednak pokazuje, że nudzenie się może być męczące i jest to czynność przedłużająca się w czasie.

Jakie są punkty wspólne hiperboli w języku polskim oraz matematyce?

Przede wszystkim trzeba sobie umieć to zwizualizować. Hiperbola ma to do siebie, że za pomocą wykresu widzimy coś, co rośnie w górę bardzo szybko, ale nie można sprowadzać podobieństw tylko do tego. W języku starogreckim zwrot ὑπερβολή hyperbolḗ oznacza „przesadę” czy też „przerzucenie”. Ten zwrot zdecydowanie sprawia, że można o wiele łatwiej znaleźć punkty wspólne pomiędzy tymi wyrażeniami.

Hiperbolę w języku polskim stosujemy wtedy, kiedy chcemy wyolbrzymić czy też przekoloryzować pewne zdarzenia. Nadajemy im cechy dla nich nieosiągalne. W matematyce choć można wyrazić wszystko za pomocą liczb, to sam wygląd hiperboli może pokazywać pewną przesadę rosnącą harmonijnie, ale zarazem dosyć dynamicznie. Ta „przesada” idealnie wyraża się za pomocą języka, ale i również wykresów oraz wiedzy matematycznej.